Giai đoạn lịch sử sơ khai của vương quốc Assyria vốn ít được biết đến. Trong Danh sách các vị vua Assyria, vị vua đầu tiên được ghi nhận là Tudiya. Ông sống cùng thời với Ibrium của Ebla, người đã sống giai đoạn cuối thế kỷ 25 hoặc đầu thế kỉ 24TCN, theo danh sách vua. Tudiya đã ký kết một hiệp ước với Ibrium về vấn đề sử dụng một trạm buôn bán ở Cận Đông mà chính thức nằm dưới sự kiểm soát bởi Ebla. Ngoài sự tham chiếu đến hoạt động giao thương này, không có gì hơn nữa đã được phát hiện về Tudiya. Ông đã được kế vị bởi Adamu và sau đó là hơn 13 vị vua khác nữa (Yangi, Suhlamu, Harharu, Mandaru, Imshu, Harshu, Didanu, Hanu, Zuabu, Nuabu, Abazu, Belu và Azarah). Tuy nhiên, những vị vua Assyria đã trở thành chư hầu của đế chế Akkad từ cuối thế kỷ 24 trước Công nguyên.[1]

Những văn bản chữ niêm đầu tiên của các vị vua 'thành thị hóa' Assyria xuất hiện vào giữa thế kỷ 21 trước Công nguyên. Assyria sau đó bao gồm một số thành phố và các tiểu quốc Semite Akkad. Nền tảng của chế độ quân chủ đô thị thực sự đầu tiên của người Assyria theo truyền thống được gán cho Ushpia, người sống cùng thời với Ishbi-Erra của Isin và Naplanum của Larsa [5] vào khoảng năm 2030 trước Công nguyên. Ông đã được kế vị bởi Apiashal, Sulili, Kikkiya và Akiya, những người hầu như không có gì được biết đến.

Trong khoảng năm 1975 trước Công nguyên, Puzur Ashur I (sống cùng thời với Shu-ilishu của Larsa và Samium của: Isin) đã thành lập một Triều đại mới, và những người kế vị ông là Shalim ahum (mất năm 1946 trước Công nguyên), Ilushuma (1945 - 1906 trước Công nguyên),Erishum I(năm 1905 - năm 1867 trước Công nguyên), Ikunum (1867 - 1860 trước Công nguyên), Sargon I, Naram-Sin và Puzur Ashur II đã để lại những dòng chữ nói về về việc xây dựng các ngôi đền thờ Ashur, Adad và Ishtar ở Assyria.

Ilushuma đặc biệt dường như đã là một vị vua hùng mạnh và là một bá chủ trong khu vực, ông đã thực hiện nhiều cuộc tấn công vào miền nam Lưỡng Hà từ năm 1945 trước Công nguyên và năm 1906 trước Công nguyên, ông tấn công các tiểu quốc Sumer Akkad độc lập ở khu vực này như Isin. Cuộc xung đột giữa Assyria và các tiểu quốc miền Nam đã trở thành hình mẫu trong suốt lịch sử của vùng Lưỡng Hà cổ đại, với sự cạnh tranh trong tương lai giữa Assyria và Babylonia. Tuy nhiên, Babylon vẫn chưa xuất hiện vào thời điểm này, nhưng nó đã được thành lập vào năm 1894 trước Công nguyên bởi một hoàng tử Amorite tên là Sumuabum trong Triều đại của Erishum I.

Người Amorite, một tộc người nói tiếng Semite đã tràn vào khu vực này từ phía đông bắc vùng Cận Đông, họ đã tàn phá miền nam Lưỡng Hà từ giữa thế kỷ 20 trước Công nguyên, lật đổ các Triều đại Sumer-Akkad bản địa và thiết lập vương quốc riêng của họ. Tuy nhiên, họ đã bị đẩy lui bởi các vị vua Assyria trong thế kỷ 20 và 19 trước Công nguyên. Kẻ thù chính của các vị vua Assyria đầu tiên trong giai đoạn thế kỉ 22,thế kỷ 21 và 20 trước Công nguyên, sẽ là người Hatti và người Hurri ở phía bắc ở Tiểu Á, người Guti về phía đông dãy núi Zagros của Iran, người Elam phía đông nam ở nơi mà ngày nay là phía nam miền trung Iran, Người Amorite về phía tây nơi mà ngày nay là Syria và các tiểu quốc Sumer-Akkad ở miền nam Lưỡng Hà như Isin, Ur và Larsa[1]

Assyria đã có tiếp xúc rộng rãi với các thành phố của người Hatti, Hittite, Hurri trên cao nguyên Anatolia ở Tiểu Á. Người Assyria cũng đã thiết lập thuộc địa ở Cappadocia, (ví dụ, tại Kanesh (Kültepe hiện nay) từ năm 1945 trước Công nguyên đến năm 1740 trước Công nguyên. Những thuộc địa này, được gọi là karum, từ tiếng Akkad có nghĩa là cảng.